Badania 1

1. Uwagi metodologiczne - warunki życia na Jeżycach

  • Krytyczna Interwencja Badawcza
  • poniedziałek, 21 marzec 2011
1.1. Określenie celu i problematyki badawczej W grudniu 2010 roku studenci i studentki nauk społecznych, a jednocześnie działacze i działaczki związane z poznańskim środowiskiem anarchistycznym i skłotem Rozbrat, przeprowadzili badania na jednej z dzielnic Poznania – Jeżycach. Przedsięwzięciu przyświecały dwa cele. Po pierwsze chodziło o potwierdzenie hipotezy, że problem ekonomicznego, upośledzenia wcale nie dotyczy wąskiego marginesu mieszkańców Poznania, ale dużej jego części tak, iż w istocie powinniśmy mówić o klasowych nierównościach społecznych. Po drugie, badania te nie były zlecone przez żadną instytucję, ani ośrodek władzy (jak ministerstwo, urząd miasta czy wyższa uczelnia). Przeprowadziliśmy je w pełni ze środków społecznych, a jego celem jest przekazanie wyników mieszkańcom badanej dzielnicy w przekonaniu, że pozwoli to na lepszą ich samoidentyfikacje i samodzielne dookreślenie własnych interesów. Informowaliśmy o tym respondentów, przekazując im odpowiednie ulotki. Obok samych badań równolegle projektowaliśmy sposoby upowszechniania wyników i ustaleń, oraz jak powinien przebiegać proces debaty nad uzyskanymi rezultatami.

Jeżyce zostały wybrane do badań z dwóch zasadniczych powodów. Po pierwsze jest to dzielnica bezpośrednio sąsiadująca z Rozbratem, z która mieszkańcy skłotu czują się najbardziej związani. Po drugie jest to jedna z „historycznych”, proletariackich dzielnic Poznania, najbardziej narażona czy podlegająca już silnym procesom gentryfikacji.

Choć różnie się definiuje obszar Jeżyc, badania nasze zostały przeprowadzone w jej śródmiejskiej części (patrz mapa), zgodnie zresztą z administracyjnie wyznaczonymi granicami dzielnicy (Rada Dzielnicy - samorząd pomocniczy). Cały obszar podzieliliśmy na trzy części: północny, wschodni i zachodni. Na tak wyznaczonych Jeżycach żyje łącznie ok. 31 tys. mieszkańców. Ich skład społeczno-demograficzny nie jest znany, a nasze badania ankietowe metodą bezpośrednią (w którym wzięło udział 217 respondentów) nie mogą mieć tym samym charakteru reprezentatywnego, ale sondażowy. Reprezentatywność byłaby wprawdzie możliwa do określenia, ale koszt tego byłby zbyt duży. Nie chodzi nam zresztą o uzyskanie pełnej statystycznej pewności (co często tak czy inaczej okazuje się niemożliwe) i prawo do ekstrapolowania wyników na całą populację mieszkańców dzielnicy, ale o podjęcie pewnej interwencji badawczej i empiryczne przedstawienie, choćby tylko przypuszczalnej, skali problemów społecznych na Jeżycach. Jest to szczególnie ważne w momencie, kiedy elity władzy przekonują opinię publiczną, w sposób często nie podparty empirycznymi dowodami, że danych problemów nie ma, lub mają charakter marginalny. Samo klasowe ujęcie problematyki badawczej, wywołuje nota bene ostre sprzeciwy nie tylko wśród przedstawicieli elit władzy, ale też środowisk akademickich i próbuje być zdyskredytowane jako „ideologiczne”. Tymczasem – jak twierdził C.W. Mills – sama socjologia jest „ideologią”, a przynajmniej w większości ze swoich przejawów nie jest bynajmniej nauką ideologicznie i politycznie neutralną.

jezyce-mapa

Choć omawiane w dalszej części raportu wyniki odnoszą się zasadniczo do badań ankietowych, to nie bez znaczenia jest fakt, iż badacze i badaczki posiadali też bezpośrednie kontakty z niektórymi grupami mieszkańców Jeżyc. Wiąże się to z działaniami społeczno-politycznymi, prowadzonymi „na dzielnicy”. Odbyte przy tej okazji rozmowy i dyskusje, wpłynęły na doprecyzowanie problematyki badawczej.

 

1.2. Charakterystyka próby

W badaniu wzięło udział więcej kobiet (49%), niż mężczyzn (41%). Tabela nr 1 pokazuje rozkład badanej próby z uwagi na wiek respondentów. Stosunkowo duży odsetek, jak widzimy, stanowią w tym przypadku osoby młode, dzielnica bowiem wydaje się stanowić dogodne miejsce zamieszkania dla przyjezdnych studentów. Z pewnością jest to spowodowane tym, iż Jeżyce są korzystnie położone komunikacyjnie (komunikacja miejska, dworzec PKP) i dodatkowo sąsiadują z kilkoma dużymi wydziałami wyższych uczelni publicznych i prywatnych (Wydział Studiów Edukacyjnych, Wydział Nauk Społecznych, Wydział Prawa i Administracji i inne wydziały Uniwersytet A. Mickiewicza, Uniwersytet Ekonomiczny, Wyższa Szkoła Bankowa itd.). Młodzież ucząca się i studiująca stanowiła łącznie 17,5% wszystkich badanych (tabela 2). Tabela 3 prezentuje rozkład badanej próby z uwagi na poziom wykształcenia, a tabela 4 z uwagi na uzyskiwane całkowite dochody netto przez całą rodzinę (gospodarstwo domowe).

Tabela 1. Struktura wiekowa badanych

 

Wiek badanych Wartość
19 lat i mniej 0,9%
20-29 lat 30,9%
30-39 lat 19,8%
40-49 lat 8,8%
50-59 lat 14,7%
60-69 lat 14,3%
70 i więcej lat 10,6%


Tabela 2. Status badanych z uwagi na zatrudnienie

Rodzaj zatrudnienia Wartość
nie pracuje (uczy się) 17,5%
nie pracuje - bezrobotny 6,9%
pracuje 40,1%
emeryt/rencista 30,0%
osoba nie zatrudniona 4,1%
inne 1,4%


Tabela 3. Badani  ze względu na wykształcenie

Wykształcenie Wartość
podstawowe 8,3%
zawodowe 16,6%
średnie 40,1%
wyższe zawodowe (licencjat) 7,8%
wyższe magisterskie 27,2%


Tabela 4. Badani  ze względów na uzyskiwane dochody netto w rodzinie

Dochody Wartość
 1000 i mniej zł.  6,5%
1001 – 2000 zł. 27,6%
2001 – 3000 zł. 18,0%
3001 – 4000 zł. 13,4%
4001 – 5000 zł. 9,2%
5001 – 6000 zł. 4,6%
6001 – 8000 zł. 2,8%
8001 – 10.000 zł. 2,8%
więcej niż 10 tys. złotych 0,5%
odmowa/ brak danych 14,7%

Uzyskane dane dotyczące dochodu pozwoliły nam na szacunkowe przeliczenie dochodów per capita, oraz podzielenie badanych na dwie zasadnicze grupy: „średnio zamożnych” (powyżej mediany 1000 złotych miesięcznego dochodu netto na głowę), oraz „raczej biednych” (dochód równy lub poniżej mediany 1000 złotych miesięcznego dochodu netto na głowę). Wśród tych respondentów, którzy podali dane dotyczące dochodów oraz ilość osób w gospodarstwie domowym, pierwsza grupa stanowiła 45,4%, a druga 54,6%. Do tych dwóch kategorii będziemy się w naszym badaniu często odwoływać.

Artykuły powiązane

Ludzie czytają....

Armia dezerterów. Coraz więcej osób w Ukrainie uchyla się…

05-11-2024 / Analizy

Minął blisko rok od mojego poprzedniego artykułu na temat narastającej fali dezercji z wojska ukraińskiego. Od tego czasu liczba odmawiających...

W pierwszym tygodniu listopada WSL podejmowało trzy interwencje w…

14-11-2024 / Poznań

W dniu 4 listopada na ulicy Młyńskiej w Poznaniu przedstawiciel spółki wynajmującej lokal od ZKZL wymienił zamki uniemożliwiając wejście lokatorom...

Nowy wyścig zbrojeń

18-11-2024 / Polityka

Dla nikogo nie jest już zaskoczeniem stwierdzenie, że na świecie rozpoczął się nowy wyścig zbrojeń. O wzroście wydatków na armie...