5.1. Czynsze Jedną z głównych kwestii podjętych przez nas w badaniu była analiza wzrostu czynszów i  opłat eksploatacyjnych. Jeżeli chodzi o czynsze jedynie 17,6% zadeklarowało brak podwyżek, a kolejnych 28,9% badanych zadeklarowało podwyżki niewielkie (wynoszące odpowiednik inflacji bądź niewiele od inflacji wyższe – do 10% w ciągu trzech lat). Oznacza to, że w gronie osób, które wskazywały brak podwyżek bądź podwyżki, które można by próbować usprawiedliwiać generalnym wzrostem cen było 46,5% badanych, natomiast liczba osób, których dotknęły wzrosty wynosiła 52,8% badanych, przy czym aż 29,6% deklarowało wzrost wynoszący powyżej 25%! Tabela 9. Ocena podwyżek czynsz przez ogół badanych   Kat. podwyżek czynszu Wartość Brak 17,6% do 10% 28,9% 10,01-25% 23,3% 25,01%-100% 29,6% Spadek czynszu 0,6% W odniesieniu do poziomu wykształcenia to mniejsze podwyżki deklarowały osoby z wyższym wykształceniem. Aż 24,5% osób deklarowało ich brak (14,5% z wykształceniem średnim bądź podstawowym) i 30,6% wzrost, który uznaliśmy za "akceptowalny" (odpowiednio 28,2% w gronie osób gorzej wykształconych). Grupa osób lepiej wykształconych była natomiast liczniejsza w kategorii podwyżek od 10 do 25% i wyniosła 28,6% (odpowiednio 20,9%). Jeżeli chodzi o podwyżki naprawdę poważne, czyli przewyższające 25% czynszu to dla osób z wykształceniem średnim i podstawowym deklarowała je ponad 1/3 osób badanych w tej kategorii, ale już wśród osób z wykształceniem wyższym była to liczba relatywnie znacznie niższa (14,3%). Rozbieżności te można tłumaczyć na kilka sposobów. Najbardziej prawdopodobnym z nich jest różnica w kwestiach własnościowych - dla osób z wykształceniem wyższym posiadaczy mieszkań było 29,3%, a korzystających z mieszkania będącego własnością innego członka rodziny 18,7%. Odpowiednie liczby dla posiadających wykształcenie średnie i podstawowe wynoszą 17,4% i 8,7%, stąd dla żyjących we własnych lokalach podwyżki są rzadsze i wynikają nie z próby uzyskania wyższego dochodu, ale z innych przesłanek, np. wzrostu tzw. „funduszu remontowego”, który może zarządzić wspólnota mieszkaniowa. Z pewnością jednym z wyjaśnień, którego nie można poświadczyć naszymi badaniami z braku pytania odnoszącego się do realnej kwoty czynszu, jest stwierdzenie, że osoby lepiej wykształcone po prostu mieszkają w lokalach, w których stawki czynszów są wyższe stąd odpowiadające sobie podwyżki są relatywnie niższe. Co ciekawe - w gronie osób wpisanych do umownej kategorii postrzegających mieszkańców Jeżyc jako "średnio zamożnych" dostrzegane podwyżki prezentowane były jako wyższe niż w grupie lepiej wykształconych – respondenci ci jeżeli chodzi o podwyżki przekraczające 25% stanowili 28,8% ogółu badanych w swojej grupie. Tabela 10. Ocena podwyżek czynsz ze względu na wykształcenie badanych osób   Kat. podwyżek czynszu Wykształcenie średnie i podstawowe Wykształcenie wyższe Brak  14,5% 24,5% Do 10% 28,2% 30,6% 10,01-25% 20,9% 28,6% 25,01%-100% 36,4% 14,3% Spadek 0% 2% W tabeli 11 mamy zestawienie natomiast odpowiedzi dotyczące zwyżek czynszu z uwagi na dochody. Jak widzimy, „średnio zamożni” częściej deklarowali brak wzrostu czynszu (20,3%) niż osoby „raczej biedne” (12,5%). Różnice w pozostałych kategoriach odpowiedzi nie są duże, odznacza się jedynie przewaga deklaracji podwyżek do 10% wśród „raczej biednych” (31,6%), w stosunku do „średnio zamożnych” (25,4%). Wyjaśnić te różnice można podobnie jak w przypadku wykształcenia. Tabela 11. Ocena podwyżek czynsz ze względu na dochody badanych mieszkańców   Kat. Podwyżek czynszu „raczej biedni” „średnio zamożni” Brak    12,5% 20,3% Do 10% 31,6% 25,4% 10,01-25% 23,8% 23,7% 25,01%-100% 31,3% 28,8% Spadek 0,0% 1,7% Poza kategorią podwyżek mieszczących się w widełkach 10-25% występowanie podwyżek częściej zgłaszają osoby mające poniżej 40 lat niż osoby starsze. Kategoria ta jest o tyle umowna, że odnosi się do indywidualnej cechy danego respondenta, który mówił o podwyżkach dotyczących całej rodziny stąd trudności w jej analizie. Zauważyć można natomiast zaobserwowaną już przy analizie kwestii wykształcenia tendencję, że osoby posiadające własne mieszkanie (35,6% wśród osób powyżej 40 roku życia) lub mieszkający w mieszkaniu innego członka rodziny (6,9%) znacznie rzadziej wykazywali występowanie podwyżek. Tabela 12. Ocena podwyżek czynsz ze względu na wiek badanych mieszkańców   Kat. Podwyżek czynszu Do 39 lat 40 lat i więcej Brak 14,9% 21,5% Do 10% 30,9% 26,2% 10,01-25% 20,2% 27,7% 25,01%-100% 33,0% 24,6% Spadek 1,1% 0%   5.2. Opłaty eksploatacyjne W kategorii opłat mieszkaniowych nie będących bezpośrednio czynszem podwyżki w okresie trzyletnim są wyższe nawet niż podwyżki czynszów w tym samym okresie, przy czym pamiętać należy, że część kosztów opłat eksploatacyjnych ukryta jest w niektórych czynszach. Brak podwyżki wskazywało zaledwie 8,8% respondentów, a 35,8% mówiło o wzroście mieszczącym się rozmiarach inflacji w tym czasie (co nadal jest wzrostem poważnym dla przeciętnego domowego budżetu). Jeżeli chodzi o wzrosty relatywnie średnie, czyli mieszczące się pomiędzy 10 a 25% to odsetek badanych je deklarujący to już 26,4%, a te które można traktować, jako bardzo wysokie, czyli przekraczające 25% to wskazywał je nadal wysoki odsetek 29,1% badanych mieszkańców Jeżyc. Przy porównaniu z wielkościami rosnących czynszów okazuje się, że z budżetu większości i tak raczej niezamożnych mieszkańców Jeżyc, w ciągu trzech lat ubył naprawdę znaczący procent posiadanych przez nich środków. Tabela 13. Ocena podwyżek czynszów i opłat eksploatacyjnych dla ogółu badanych   Kat. Podwyżek kosztów eksploatacyjnych Wartość wzrostu opłat eksploatacyjnych Wartość wzrostu czynszów Brak 8,8% 17,6% Do 10% 35,8% 28,9% 10,01-25% 26,4% 23,3% 25,01%-100% 29,1% 29,6% Spadek 0% 0,6% W kategorii podwyżek czynszów w zależności od posiadanego wykształcenia obie wyszczególnione przez nas grupy raczej wskazywały na fakt występowania podwyżek – osób u których podwyżka się nie pojawiła było 7,9% wśród posiadających wykształcenie średnie i podstawowe oraz 10,6% wśród posiadających wykształcenie wyższe. Kategorie wzrostów mieszczących się we współczynniku inflacji dla tych trzech lat to odpowiednio 33,7% i 40,4%. W kategorii trzeciej, wzrostów do 25% widać dominację osób z wykształceniem wyższym spośród których taką podwyżkę deklarowało 31,9% (23,8% dla drugiej grupy). Największa różnica pojawia się natomiast w kategorii ostatniej, najbardziej raptownego wzrostu o którym mówi 34,7% osób z wykształceniem podstawowym i średnim oraz „zaledwie” 17% z wykształceniem wyższym. Tabela 14. Ocena podwyżek opłat eksploatacyjnych ze względu na wykształcenie badanych   Kat. podwyżek kosztów eksploatacyjnych Wykształcenie średnie i podstawowe Wykształcenie wyższe Brak 7,9% 10,6% Do 10% 33,7% 40,4% 10,01-25% 23,8% 31,9% 25,01%-100% 34,7% 17,0% Spadek 0,0% 0,0% Mniejsze dysproporcje w opiniach na ten temat występują między osobami „średnio zamożnymi” a „raczej biednymi”. Wskazuje na to tabela 15. Tabela 15. Ocena podwyżek opłat eksploatacyjnych ze względu na dochody badanych   Kat. podwyżek kosztów eksploatacyjnych „raczej biedni” „średnio zamożni” Brak    9,1% 7,7% Do 10% 36,4% 36,5% 10,01-25% 24,7% 28,8% 25,01%-100% 29,9% 26,9% Spadek 0,0% 0,0% W tabeli nr 16 przedstawiamy różnice zdań w tym temacie pomiędzy osobami do 39 roku życia i starszymi Tabela 16. Ocena podwyżek opłat eksploatacyjnych ze względu na wiek badanych   Kat. podwyżek kosztów eksploatacyjnych Do 39 lat 40 lat i więcej Brak 13,6% 5,6% Do 10% 44.1% 30,3% 10,01-25% 22,0% 29,2% 25,01%-100% 20,3% 34,8% Spadek 0,0% 0,0%   5.3. Występowanie problemu z opłaceniem czynszu na Jeżycach Analizując odpowiedzi na pytanie dotyczące problemów z opłacaniem czynszu uzyskujemy potwierdzenie występowania problemu wyraźnego wzrostu czynszu na Jeżycach – po połączeniu kategorii „zdecydowanie tak” i „raczej tak” okazuje się, że odpowiedzi pozytywnej na pytanie: Czy uważa P., że mieszkańcy na Jeżycach mają problemy z opłaceniu czynszu - udzieliło 75,6% badanych, a odpowiedzi negatywnej (całość odpowiedzi dla kategorii „raczej nie” i „zdecydowanie nie”) zaledwie 7,8%. Tylko 16,6% badanych nie potrafiło odpowiedzieć na to pytanie. Z racji, że czynsze w dzielnicy w ostatnim czasie wykazują tendencję do dalszego wzrastania uprawnione wydaje się prognozowanie, że odsetek osób dla których opłacanie czynszu jest problemowe będzie rósł. Tabela 17. Odpowiedzi na pytanie: Czy mieszkańcy Jeżyc mają problem z opłaceniem czynszu? (Ogół badanych)   Problem w opłaceniu czynszu Wartość zdecydowanie tak 35,5% raczej tak 40,1% raczej nie 7,8% zdecydowanie nie 0,0% trudno powiedzieć 16,6% Analiza problemów w płaceniu czynszu połączona z kwestią wieku respondentów pokazuje, że osoby starsze mają znacznie mniej wątpliwości jeżeli chodzi o odpowiedź na to pytanie (tylko 8,6% odpowiedzi „trudno powiedzieć”) chętnie wybierając odpowiedzi potwierdzające istnienie problemu (łącznie 86,7% dla odpowiedzi „zdecydowanie tak” i „raczej tak”, zaledwie 4,8% dla „raczej nie” i „zdecydowanie nie”). Chodź odpowiedzi osób młodszych są mniej kategoryczne nadal dominuje bardzo wysoki odsetek dla „zdecydowanie tak” i „raczej tak” (65,2%, 10,7% dla „raczej nie” i „zdecydowanie nie”). Tabela 18. Odpowiedzi na pytanie: Czy mieszkańcy Jeżyc mają problem opłacenia czynszu? (ze względu na wiek badanych)   Problem w opłaceniu czynszu Do 39 lat 40 lat i więcej zdecydowanie tak 30,4% 41,0% raczej tak 34,8% 45,7% raczej nie 10,7% 4,8% zdecydowanie nie 0,0% 0,0% trudno powiedzieć 24,1% 8,6% Jeżeli chodzi o połączenie odpowiedzi udzielonych na pytanie o problemowość opłacania czynszów z kategoriami zamożności mieszkańców Jeżyc to zachodzi między nimi wyraźna korelacja.  Osoby z kategorii „średnio zamożni” wskazują na ten problem w 68,7% natomiast odsetek tych, którzy uważają, że zdecydowanie tak jest to już „zaledwie” 27,7% (w kategorii „raczej biednych” 46% dla „zdecydowanie tak” i 85% dla ogółu odpowiedzi pozytywnych). W zakresie odpowiedzi negatywnych również zarysowuje się wyraźna różnica – 12% wskazań dla „średnio zamożnych” oraz 4% dla „raczej biednych”. Zakres odpowiedzi „trudno powiedzieć” to odpowiednio: 19,3% oraz 11%. Tabela 19. Odpowiedzi na pytanie: Czy mieszkańcy Jeżyc mają problem opłacenia czynszu? (ze względu na dochody badanych)   Problem w opłaceniu czynszu „Raczej biedni” „Średnio zamożni” zdecydowanie tak 46,0% 27,7% raczej tak 39,0% 41,0% raczej nie 4,0% 12,0% zdecydowanie nie 0,0% 0,0% trudno powiedzieć 11,0% 19,3% Duże rozbieżności w ocenie problemu z opłacaniem czynszu zaobserwować można też pomiędzy osobami badanym z różnym wykształceniem, o czym świadczy zestawienie w tabeli 20. Tabela 20. Odpowiedzi na pytanie: Czy mieszkańcy Jeżyc mają problem opłacenia czynszu? (ze względu na wykształcenie badanych)   Problem w opłaceniu czynszu Wykształcenie średnie i podstawowe Wykształcenie wyższe zdecydowanie tak 41,8% 23,7% raczej tak 34,8% 50,0% raczej nie 9,2% 5,3% zdecydowanie nie 0,0% 0,0% trudno powiedzieć 14,2% 21,1%   5.4. Eksmisje grożące mieszkańcom Jeżyc Aż 40,6% badanych wskazało, że zna przynajmniej jedną rodzinę zagrożoną eksmisją. Wydaje się, że tak znaczny odsetek jest efektem bardzo swobodnego interpretowania określenia „zagrożenia eksmisją”. Prawdopodobnie większość mieszkańców pod tę kategorię podpinała zarówno rodziny rzeczywiście mające wyrok eksmisyjny, jak i takie, które np. chronicznie nie płacą czynszów. Tym niemniej problem zagrożenia eksmisją zaznaczył się w świadomości badanych mieszkańców dość wyraźnie Tabela 21. Eksmisje grożące mieszkańcom Jeżyc w opinii badanych (dla ogółu badanych)   Eksmisje grożące rodzinom Wartość Nie znam takiego przypadku 57,6% Znam takie przypadki 40,6% Trudno powiedzieć 1,8%