Regresy

Jedną z najważniejszych w 2016 roku kampanii prowadzonych przez WSL były działania mające doprowadzić do wstrzyma ściągania odszkodowań (tzw. regresów). Zaczęliśmy ją w połowie 2015 roku, zajmując odpowiednie stanowisko i organizując pikietę w tej sprawie, a także pisząc skargę do Rzecznika Praw Obywatelskich (RPO). Przypomnijmy, że stanęliśmy w obronie ludzi, od których miasto chciało ściągać odszkodowania, jakie wcześniej wypłaciło właścicielom. Odszkodowania z kolei wypłacono dlatego, że lokatorom w prywatnych zasobach, na których ciążyły wyroki eksmisyjny, nie wskazano lokalów socjalnych. Czekali oni kilka (a nawet kilkanaście lat) na przydział mieszkania od miasta, co spowodowało wzrost ich zadłużenia, którego spłaty ostatecznie domagało się miasto. WSL prowadziło sprawy kilkunastu roszczeń, w kilku przypadkach w interesie lokatorów występował wynajęty przez Stowarzyszenie adwokat, który podjął także współpracę z prawnikami  RPO w celu przygotowania podstaw prawnych do zaprzestania procesów regresowych.

1 marca 2016 odbyło się spotkanie w urzędzie miasta zorganizowane przez RPO. Na debacie obecni byli urzędnicy odpowiedzialni za politykę miejską oraz prezydent Jacek Jaśkowiak. Decyzją prezydenta dalsze roszczenia miały zostać wstrzymane, natomiast nowe sprawy nie miały być kierowane do sądu. Wdrożenie tych decyzji przebiegało z oporami. Ostatecznie po około półtorarocznej kampanii wstrzymano sprawy w sądach, a komornicy zawiesili ściąganie długów lokatorów wynikające z regresów. Wszystkie sprawy powyżej 3 lat są obecnie umorzone. Zyskało na tym przynajmniej kilkaset przeważnie najgorzej sytuowanych rodzin, w toku bowiem było 430 spraw. Sam proceder mógł dotyczyć zdecydowanie większej grupy i dopiero interwencja WSL ujawniła problem.

Przeciwko ewikcjom mieszkańców działek

Na przełomie 2015 i 2016 roku podjęliśmy współpracę z mieszkańcami ogrodów działkowych. Ustalono wspólną strategię w celu nagłośnienia problemu mieszkańców działek w kontekście nowej ustawy o Rodzinnych Ogrodach Działkowych, która zabrania zamieszkiwania na działkach, nakazuje rozbiórkę tzw. nadmetrażowych altan oraz umożliwia wysiedlenia dotychczasowych mieszkańców. W ciągu roku zorganizowaliśmy trzy pikiety w sprawie ROD: pod Urzędem Miasta, pod Urzędem Wojewódzkim oraz pod zarządem PZD (Polskiego Związku Działkowców - formalnie "administrującego" działkami i zapowiadającego eksmisje). WSL aktywnie poparło jeszcze czwartą demonstrację w sprawie działek przy ul. Sarmackiej (nie należy do PZD). Nagłośniliśmy też sprawę eksmisji Józefa Wojnarowskiego z działki przy ul. Złotowskiej. Eksmisje wstrzymano na okres trzech lat, ale odebrano lokatorowi prawo do  lokalu socjalnego. Powstrzymaliśmy też wysiedlenia mieszkańców ROD z ul. Czechosłowackiej.
Wspólnie z działkowcami podęliśmy współpracę, której efektem jest również gazeta poruszająca problematykę zamieszkiwania działek oraz szereg ogólnopolskich spotkań działkowców-secesjonistów z PZD. W ruch ten jest zaangażowanych już wiele ogrodów z ponad 20 miast Polski.

Eksmisje Stop!

Powstrzymanie eksmisji jest jednym z najważniejszych celów WSL. W 2016 udało się nie dopuścić łącznie do 12 eksmisji lokatorów zamieszkujących różne zasoby (komunalny, spółdzielczy, prywatny), nie licząc zablokowania procesu eksmisyjnego z ROD przy ulicy Czechosłowackiej (mogło to dotyczyć kilku, a nawet kilkunastu rodzin). Bezpośrednio zablokowaliśmy 5 eksmisji. Z reguły wymagało to organizowania akcji i zaangażowania co najmniej kilku osób z Federacji Anarchistycznej i mediów. Wiele spraw udało się jednak zablokować poprzez naciski i negocjacje z urzędnikami. Tą drogą wstrzymywano eksmisje na bruk przynajmniej w 5 przypadkach oraz doprowadzono do zmiany decyzji o eksmisji do hotelu robotniczego na przydział do mieszkania socjalnego przynajmniej w 2 przypadkach. Przesiedlenia do hoteli robotniczych WSL traktuje jako emisję de facto "na bruk". Mieliśmy jeden przypadek nieudanej blokady eksmisji.
WSL, obok Federacji Anarchistycznej, brał także czynny udział w protestach związanych z uwięzieniem na trzy miesiące za blokadę eksmisji Łukasza Bukowskiego. Dodajmy, że w związku z blokadami eksmisji w 2016 r. policja przesłuchuje kilkanaście osób.
Ostatecznie w wyniku ogólnych nacisków liczba eksmisji np. z poznańskich zasobów komunalnych znacząco spadła - o 36%. Odczytujemy to za znaczny sukces ruchu lokatorskiego i postęp w kwestiach zapobiegania eksmisjom:

Imigranci romscy

Opisanie współpracy ze społecznością romską w Poznaniu wymagałoby na dobrą sprawę osobnego artykułu. Ta licząca 100-150 osób grupa imigrantów, zamieszkująca opuszczone altany na  działkach, do tej pory nie mogła liczyć na systemową pomoc ze strony miasta. Zwykle groziły im eksmisje, które staraliśmy się powstrzymać. Natrafiali na bariery instytucjonalne i agresję.
W 2016 roku, dzięki zaangażowaniu WSL oraz innych poznańskich organizacji i grup, położenie romskich imigrantów w naszej ocenie zmieniło się. Obecnie kilkunastu Romów zostało zarejestrowanych w urzędzie pracy, co do tej pory było niemożliwe. Dwie osoby dostają 500+ i myślą same o wyprowadzce z koczowiska. Zatrudniono w lokalnej szkole dwóch asystentów romskich i znacząco zwiększyła się liczba dzieci romskich uczęszczających do szkoły. Miasto zostało zmuszone do postawienia na terenie koczowiska kontenerów na śmieci, TOI-TOI oraz wody. Przedstawiciele środowiska romskiego biorą udział w rozmowach z miastem na temat polepszenia ich położenia prawnego i socjalnego. Progres ten był możliwy m.in. dzięki zaangażowaniu się w problem także Rzecznika Praw Obywatelskich i jego nacisków.

Interwencje WSL

Nasz telefon działa codziennie od godz. 9:00 do 21:00, również w soboty i święta. Osoba odbierająca telefon interwencyjny przeciętnie przeprowadza pięć rozmów, dotyczących nowych problemów, w ciągu każdego dnia. Zakres tematów w sprawie których dzwonią ludzie jest szeroki, obok problemów związanych z nieuczciwością wynajmujących, uciążliwych lub pozorowanych remontów, zwrotów kaucji, są też pytania niekoniecznie związane z mieszkalnictwem. Równolegle inne osoby także udzielają bezpośrednich porad. Dotyczą one praw lokatorów i wyegzekwowania ich od prywatnych właścicieli (udzielono pomocy minimum w 7 przypadkach) jak również porady w sprawach pozwów (pomoc przy pisaniu) kwestionujących zasadność podwyżek czynszu (minimum 4 przypadki w 2016 r.).
Obecnie zajmujemy się oraz wspieramy mieszkańców i mieszkanki 4 kamienic, którzy walczą z wysiedleniem. W 2016 roku udało się również zakończyć kilka konfliktów, jak głośna sprawa kamienicy przy ul. Tylne Chwaliszewo 26. Udało się nie dopuścić do jej wyczyszczenia, a większość lokatorów uzyskało w 2016 r. inne lokale, w tym dwa miejskie.
Bierzemy też aktywny udział i finansujemy toczący się od dwóch lat proces przeciwko "czyścicielom kamienic", gdzie poszkodowanych jest kilkadziesiąt rodzin. Prawdopodobnie w połowie 2017 roku roku zapadnie wyrok w pierwszej instancji.
Bezpośrednie spotkania z lokatorami najczęściej odbywają się w biurze znajdującym się przy ul. Kościelnej, udostępnionym nam przez Inicjatywę Pracowniczą. Tam w trakcie rozmów zapoznajemy się ze sprawą, przeglądamy dokumentację i jeśli sprawa nie wymaga konsultacji prawnej, staramy się od razu pomóc. Bardzo często jest to związane z napisaniem odwołania, pisma do różnych instytucji, wypełnieniem wniosku o lokal socjalny czy komunalny. Zdarza się, że z lokatorem trzeba się umówić i pójść do urzędu.
Bywa, że kontaktujemy się z właścicielami kamienic i negocjujemy w sprawach konfliktu pomiędzy najemcą a wynajmującym. Tak udało się przeprowadzić lokatorów z kamienicy przy Bukowskiej. Od rodziny tej pierwotnie żądano zapłaty za kilka lat czynszu, bo nowy właściciel nie chciał uznać, że za czynsz lokatorka pełniła rolę dozorcy. Po negocjacjach i naszym wsparciu wypłacono tej rodzinie 10 tys. zł. Część tej kwoty otrzymała w gotówce, a część poszła na kaucje, przeprowadzkę, czynsz i odświeżenie nowego lokalu o wyższym standardzie.

Udział w pracach komisji Rady Miasta

WSL bierze niejednokrotnie udział w posiedzeniach Komisjach Gospodarki Komunalnej i Polityki Mieszkaniowej (czasami na samych sesjach Rady Miasta). Jesteśmy regularnie proszeni do udziału w pracach nad uchwałami dotyczącymi spraw lokatorskich. Przedstawiamy nasze stanowisko, które nie zawsze jest brane pod uwagę, ale pozwala nam to na kontrolowanie polityki miasta i śledzenie jej kierunków. Obecnie bierzemy jako WSL udział także w komisji przyznającej lokale socjalne oraz w komisji opracowującej projekt powołania tzw. lokali treningowych, a także w komisji ds. rozwoju polityki mieszkaniowej miasta.
Wydaliśmy szereg stanowisk, m.in. oświadczenie ws. wstrzymania egzekucji komorniczych wobec lokatorów mieszkań socjalnych (26.10.2016); oświadczenie "Poznań miastem brutalnych eksmisji" (25.07.2016). Sporządziliśmy również szereg opinii dotyczących dokumentów (uchwał) przygotowywanych przez Radę Miasta, w tym uchwały o nowych zasadach przyznawania lokali socjalnych, projektu uchwały dotyczącej umorzenia długów. Wreszcie wydaliśmy obszerne, krytyczne stanowisko w sprawie nowelizacji ustawy o ochronie praw lokatorów.

Współpraca krajowa i międzynarodowa

W latach 2015-2016 przedstawiciele i przedstawicielki WSL przeprowadzili szereg warsztatów lokatorskich w całym kraju: na Śląsku, w Łodzi, Lublinie i Toruniu. Obecnie najbliżej współpracujemy z grupą w Lublinie.
w 2016 r. przedstawiciele WSL wzięli również udział w spotkaniach grup lokatorskich z Europy. Pierwsze odbyło się w Mediolanie. Przedstawiliśmy tam prezentację na temat sytuacji koczowisk romskich w kontekście  debaty dotyczącej reakcji ruchów lokatorskich na problemy związane z brakiem polityki imigracyjnej oraz tzw. "kryzys uchodźczy”. Kolejne spotkanie odbyło w Dublinie, gdzie podnieśliśmy problem współpracy w kwestiach związanych z oddłużeniem lokatorów.